Duurzame basiszorg in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en mogelijk Den Haag

Na het succes met Krachtige Basiszorg in Utrecht Overvecht, gaan nu ook andere grote steden aan de slag met de huisartsenzorg in achterstandswijken. Tenminste zes gezondheidscentra krijgen gedurende twee jaar meer tijd voor hun patiënten en meer tijd voor het organiseren van de aansluiting op andere domeinen. Annemiek Beukman, directeur bestuurder Gezond op Zuid in Rotterdam: ‘Ik hoop dat dit leidt tot een structureel andere manier van werken.’

Duurzame Basiszorg, een uitwerking van de Krachtige Basiszorg, richt zich op een patiëntengroep bij wie een slechte gezondheid gepaard gaat met werkeloosheid, schulden, sociale en psychische problemen. ‘Problemen dus die een pilletje niet gaat oplossen’, aldus Paulien van Hessen, Raad van Bestuur van de Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra (SAG). De standaardoplossingen in de spreekkamer, zegt ze, sluiten niet aan bij de vaak ongeletterde populatie in achterstandswijken. ‘Ze vragen teveel begrip van het functioneren van je lichaam en het functioneren van de maatschappij.’ Onderzoek toont aan dat de Krachtige Basiszorg die in Utrecht Overvecht werd ontwikkeld, leidt tot een duurzame verbetering van de kwaliteit van zorg en tot een vermindering van zorggebruik. In 2015 leverde Krachtige Basiszorg aan 1641 patiënten in Overvecht een besparing op van 500.000 euro.

Overwerkt

Beukman ziet in haar praktijken dat een overgroot deel van de huisartsen zeer hoge werkdruk ervaart. Desondanks blijven ze lange dagen maken en zich maximaal inzetten. ‘Dat houdt geen mens vol, met, ondanks alle goede bedoelingen, het risico van minder goede interventies als resultaat. En het wordt steeds moeilijker om vacatures te vervullen. De meeste huisartsen willen niet op zo’n manier werken.’ Haar collega’s in Utrecht en Amsterdam herkennen de situatie. Frans van Eck, directeur bestuurder van de Stichting Gezondheidscentra Utrecht (SGU): ‘Ook hier in Utrecht is de gemiddelde tijd die deze groep patienten vraagt, zodanig groot en zwaar, dat het werk niet meer goed gedaan kan worden en we het werkplezier van de zorgverleners niet meer kunnen waarborgen.’

De elementen van Duurzame Basiszorg zijn eenvoudig, maar botsten tot nu toe op een tekort schietende financiering. ‘Gelukkig wilde de zorgverzekeraar op dit stuk meedenken. Zilveren Kruis ziet, gesterkt doordat de pilot in Overvecht ook in doelmatigheid succesvol was, net als wij dat er niet zozeer een ander soort financiering nodig is, maar wel een financiering met iets meer ruimte om de samenhang en de samenwerking te vergroten. We werken samen aan een duurzamer resultaat tegen in principe gelijke zorgkosten’, aldus Van Eck.

Multidimensionaal

In het hart van de Duurzame Basiszorg staat het 4D-model voor een multidimensionale aanpak. De vraag van de patiënt wordt bekeken vanuit het totale maatschappelijk functioneren, wat betekent dat ook de psychologische, sociale en maatschappelijke achtergronden aandacht krijgen. Dit leidt tot interventies die vaak buiten het medische domein liggen. De komende twee jaar stelt Zilveren Kruis 25% meer budget beschikbaar voor extra formatie. Van Hessen: ‘Een deel van het geld gaat dus naar extra huisartsencapaciteit. Een ander deel gaat naar een professional die vanuit de huisartsenvoorziening de verbinding legt met het sociaal domein en onder andere kan zorgen voor een warme overdracht, anders landt het niet. Denk aan een praktijkondersteuner.’ De deelnemende gezondheidscentra krijgen ruimte om het extra budget zelf passend in te vullen. Van Eck: ‘Het sociale domein moet het óók willen en kunnen. Ook daar moet met elkaar een draai worden gemaakt. De vorm die dat krijgt is mede afhankelijk van de lokale structuur en omstandigheden. In Utrecht zijn we op dit punt al een eind op streek.’

Positieve flow

Van Eck: ‘Als directeur van het gezondheidscentrum hoop ik dat mijn medewerkers straks met meer plezier en minder stress hun werk kunnen doen. Dat heeft ook een positief effect op de patiëntenzorg en ik veronderstel dat in het verlengde daarvan de ervaren gezondheid van patienten beter wordt.’

Beukman: ‘Ik hoop dat we aantonen dat de patienten beter geholpen zijn met Duurzame Basiszorg en dat er minder wordt doorverwezen. En ook dat het leidt tot een structureel andere manier van werken en dat het een impuls is om met de zorgverzekeraar te kijken naar hoe we kunnen komen tot een meer populatiegerichte bekostiging.’

Van Hessen: ‘Hopelijk komen we weer in een positieve flow terecht en krijgen professionals weer het gevoel dat ze echt iets kunnen bereiken. Ik wil ook graag zien, samen met de gemeenten, dat de sfeer in zo’n buurt verandert. Twee jaar is daarvoor veel te kort, maar als er een positieve beweging is, is dat al heel wat!’

De deelnemende gezondheidscentra zijn:

• Gezondheidscentrum Hoograven (onderdeel van SGU, Utrecht)
• Gezondheidscentrum Ondiep (Utrecht)
• Gezondheidscentrum Banne Buiksloot (onderdeel van SAG, Amsterdam)
• Gezondheidscentrum Holendrecht (onderdeel van GAZO, Amsterdam)
• Gezondheidscentrum Beverwaard (onderdeel van Zonboog, Rotterdam)
• Gezondheidscentrum Lange Hille (onderdeel van Gezond op Zuid, Rotterdam)

Mogelijk starten dit jaar ook in Den Haag projecten met Duurzame Basiszorg. De gesprekken met zorgverzekeraar CZ lopen nog.