Meekijkconsult in de regio Rotterdam: Het nieuwe samenwerken tussen eerste en tweede lijn

Niet één blauwdruk voor allemaal, maar een regionale overlegstructuur. Dat is misschien wel de grootste succesfactor van het Rotterdamse meekijkconsult. Het project startte vier jaar geleden en omvat inmiddels 179 huisartsenpraktijken. “Het is uitgegroeid tot een nieuwe manier om samenwerking tussen de eerste en de tweede lijn te organiseren”, zegt projectleider Matine van Schie (ZorgImpuls). Met belangrijke resultaten als verhoging van kennis, vermindering van kosten en goede zorg dicht bij huis werd het meekijkconsult tijdens de InEen Tweedaagse door de leden uitgeroepen tot winnaar van de Challenge voor het best dupliceerbare ‘Juiste Zorg op de Juiste Plek’ project

Het project meekijkconsult houdt in dat huisartsen de mogelijkheid krijgen om makkelijk een medisch specialist te raadplegen in de huisartsenpraktijk. De manier waarop dat gebeurt, hangt af van de behoefte van de huisarts en de mogelijkheden van de specialist. Op dit moment gebeuren de meeste consultaties digitaal (e-consultatie) of face-to-face (specialist komt naar de huisarts).

Basisafspraken

Waar het op neerkomt is dat de betrokken huisartsorganisaties op projectniveau gezamenlijke afspraken maken met elk van de zeven ziekenhuizen in de regio. De concrete invulling gebeurt op praktijkniveau door de betrokken huisarts en specialist. Rob van Staveren (projectleider ZONBOOG): “We regelen vanuit het project zo min mogelijk, alleen enkele juridische punten en afspraken over de declaratie. Bijvoorbeeld dat de specialist een advies geeft en dat de huisarts hoofdbehandelaar blijft. Alle huisartsen kunnen zich op deze basisafspraken beroepen. Verder is het aan de huisarts en de specialist om er wat moois van te maken.” Deze werkwijze doet recht aan de eigenheid en diversiteit van alle betrokkenen. Van Staveren: “We hadden bijvoorbeeld nooit van te voren kunnen bedenken, dat we een meekijkconsult zouden gaan organiseren met een sportarts. Toch is dat gebeurt, omdat er huisartsen waren die daar behoefte aan hadden.”

Bijvangst

In huisartsenpraktijk Janson is gekozen voor face-to-face consultaties. Elke maand komen de drie huisartsenpraktijken bijeen. Zij bepreken dan casuïstiek of zien patiënten op de huisartsenpraktijk afwisselend met een gynaecoloog of kinderarts. Huisarts Hans Janson: “Op dit moment beraden we ons over andere specialismen. De meekijkconsulten zorgen ervoor dat we meer leren over de benadering van de specialist. Daardoor gaan we steviger in onze schoenen staan en kunnen we ook zelf beter afwegen en aan patiënten uitleggen waarom we wel of niet doorverwijzen.” Het meekijkconsult levert kortom veel meer op dan alleen een prudenter doorverwijsbeleid. Kennisvermeerdering, begrip voor elkaars werkwijze en verbetering van het contact vormen een belangrijke ‘bijvangst’. Ook voor de patiënt zijn de voordelen groot. Het bespaart een onnodige gang naar het ziekenhuis, waar de wachttijden vaak lang zijn. Bovendien wordt het eigen risico niet belast.

Doorontwikkeling

60% van de patiënten die meedoen aan een consultatie wordt niet doorverwezen en 40% wordt gerichter doorverwezen. Precieze bedragen zijn nog moeilijk te geven, onder meer omdat onbekend is hoeveel patiënten later alsnog worden doorverwezen. Maar dat het meekijkconsult substantieel kosten bespaart, staat vast. “Sowieso”, zegt Van Schie, “is het voor een betrouwbaar beeld van belang dat het volume van de consulten omhoog gaat, bijvoorbeeld door ook andere groepen te betrekken, denk aan de ouderenzorg.” Janson geeft een voorbeeld: “Er komen meer kwetsbare ouderen. Het meekijkconsult is een goede manier om de complexe vragen bij de tweede lijn neer te leggen. Dat ontlast de eerste lijn en ook de tweede lijn, omdat je veel gerichter gaat doorverwijzen.” Van Schie: “Door het meekijkconsult op deze manier in te zetten wordt het echt een nieuwe werkwijze, een onderdeel van het primaire proces.”

Van Staveren ziet in beeldbellen een belangrijke doorontwikkeling. “Als ZONBOOG hebben we behoefte om het meekijkconsult uit te breiden tot een Medisch Diagnostisch Overleg (MDO). Daar zit natuurlijk een ICT-vraagstuk aan vast, waarvoor we nu in de verkennende fase zijn. Het geeft straks ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld de huisarts, de fysiotherapeut, de patiënt en de specialist in één sessie met elkaar te laten praten. Hoe mooi is dat?”

Het meekijkconsult is het afgelopen jaar op stoom gekomen en inmiddels stuwt het zichzelf voort. Van Schie: “Niemand wil achterblijven, ook de ziekenhuizen niet. Het is al voorgekomen dat een maatschap van specialisten zelf initiatief neemt tot opstarten van een meekijkconsult.”

Het meekijkconsult is een gezamenlijk initiatief van de huisartsen van de Regiotafel Zuidwest, Huisartsenpraktijk Janson, Gezond op Zuid, ZONBOOG, Cohaesie, Zilveren Kruis, IZER en ZorgImpuls als facilitator. Inmiddels doen 179 huisartsenpraktijken in de regio Rotterdam mee, dat is ruim een derde. Ook alle ziekenhuizen en enkele zelfstandige behandelcentra zijn betrokken.