Spoedzorg vraagt steeds meer tijd voor patiënten

Het wordt nog steeds drukker op de huisartsenpost. Er bellen meer mensen en het aantal hoog urgente consulten neemt toe, evenals de consultduur. Het toenemende tekort aan huisartsen en triagisten is ook op de huisartsenpost voelbaar. Dat blijkt uit de Benchmark Huisartsenposten 2018 van InEen. De benchmark is voor huisartsenposten een instrument voor kwaliteitsverbetering. Omdat vrijwel alle huisartsenposten in Nederland hun gegevens in de benchmark delen, vormen de cijfers ook een belangrijke graadmeter voor landelijke en regionale beleidsmakers.

De gegevens van 118 huisartsenposten in Nederland laten zien dat steeds meer mensen contact opnemen met de huisartsenpost. In 2018 steeg dat aantal met 3,5% naar 4.343.000. Een steeds groter deel van de vragen kan telefonisch (+7,4%) worden afgehandeld met een telefonisch advies of een verwijzing naar de volgende dag.

Langer consult

Het aantal consulten op de post steeg met 1,3% naar 2.172.000. Steeds vaker gaat het om klachten met een hogere urgentie. Sinds 2014 is het aandeel consulten met een hoge urgentie gestegen met 35% en is het aandeel consulten met een lage urgentie gedaald met 41%. Huisarts Anja Meekes en bestuursvoorzitter van de huisartsenposten in Nijmegen: “We zien bijvoorbeeld meer mensen met wonden die gehecht moeten worden en dat kost tijd. Maar ook hebben we vaker te maken met ouderen die veel medicatie hebben en vaak lijden aan meerdere aandoeningen. Ook dan hebben we meer tijd nodig om hun klachten zorgvuldig in de context te beoordelen.” Ten opzichte van 2017 steeg de gemiddelde consultduur op de post met 3,9% naar ruim 14 minuten.

Tijd voor samenwerking

Voor goede zorg in de avond, nacht en weekenden is samenwerking tussen de ketenpartners in de acute zorgessentieel. Daarom hebben alle huisartsenposten samenwerkingsafspraken met de ambulancezorg en werkt het merendeel steeds intensiever samen met de spoedeisende hulp, de dienstapotheek, verpleeg- en thuiszorg en de (acute) GGZ. Maar de afstemming vraagt ook tijd, denk aan het organiseren van een soepele overdracht van patiënten naar een eerstelijnsverblijf, een ziekenhuis- of verpleeghuisbed, naar de GGZ of naar huis met mantel- of thuiszorg. De benchmark laat zien dat de inzet van huisartsen en triagisten stijgt en er zijn geen aanwijzingen dat deze ontwikkeling binnenkort ophoudt.

Arbeidsmarktvraagstukken

Het totaal aantal uren van huisartsen op de huisartsenpost (ANW-uren) steeg in 2018 tot ruim 10.000 uur. Na een lichte daling in 2017 nam het aantal triagisten weer fors toe (10,4%). In 2018 zijn die extra medewerkers gevonden, maar het tekort aan zorgprofessionals is voelbaar. Meekes herkent dit beeld en geeft, net als 80% van de huisartsenposten, aan dat het in 2018 (zeer) moeilijk was om vacatures voor triagisten in te vullen. Ook voor het vinden van waarnemers gaan regelmatig dringende noodoproepen rond.“Het is voor huisartsen die overdag gewoon een praktijk hebben, steeds moeilijker om waarnemers te vinden voor hun avond- en nachtdiensten”, vertelt ze. “Tegelijkertijd krijgen ze het overdag ook steeds drukker. huisartsen raken echt overbelast als ze noodgedwongen vanuit hun dienst op de post doorgaan naar de dagpraktijk en vice versa.”

Toekomst

De informatie uit de benchmark biedt belangrijke spiegelinformatie voor huisartsenposten die hun eigen cijfers kunnen vergelijken met die van collega-posten of met het landelijke beeld. Daarnaast kunnen ook de landelijke beleidsmakers en de politiek lering trekken uit de benchmark-data. De cijfers geven input voor discussies over bijvoorbeeld de bereikbaarheid van spoedzorg en de werkdruk op de huisartsenpost. Meekes: “De benchmark laat zien welke factoren belangrijk zijn voor een goed functionerende huisartsenpost. Bijvoorbeeld dat een regie-arts, waar veel huisartsenposten mee werken, de triage verbetert, waardoor er meer telefonisch afgehandeld kan worden. Mijn advies aan landelijke beleidsmakers is om daarvoor meer ruimte te maken. Met andere informatie uit de benchmark kunnen we als huisartsenposten meteen zelf aan de slag. Zo doen wij in Nijmegen op dit moment proeven met zorgcoördinatie met de thuiszorg. ”

Bekijk voor meer cijfers de Benchmark Huisartsenposten 2018