Home / Uit de praktijk / Samen Beslissen: tijd voor een flinke sprong voorwaarts

Om tot de beste zorg te komen, hebben zorgverlener en patiënt elkaar nodig. Samen beslissen over de aanpak van een aandoening of klacht is een belangrijk onderdeel van persoonsgerichte zorg. Met een campagne en diverse projecten wordt er alles aan gedaan om ‘Samen Beslissen’ een flinke sprong voorwaarts te laten maken.

Project ‘STERK’: samen beslissen met kwetsbare ouderen

Bij kwetsbare ouderen betekent Samen Beslissen niet alleen in gesprek gaan met de patiënt zelf. “Mantelzorger en familie spelen daar ook een hele belangrijke rol bij”, vertelt Joke Koers, Praktijkverpleegkundige Ouderen in Gezondheidscentrum Didam. Ze zocht al een tijdje naar een manier om bij kwetsbare ouderen ‘samen beslissen’ beter uit te kunnen voeren. Als oud-bestuurslid van de beroepsvereniging van praktijkverpleegkundigen en praktijkondersteuners (V&VN) hoorde ze over het Vilans-project STERK: Samen Beslissen met Topics-SF in Eerstelijns Regio’s en de Keten. “Ik heb samen met de bestuurder van het gezondheidscentrum het programma doorgesproken. Het past helemaal binnen onze visie op Positieve Gezondheid en persoonsgerichte zorg.”

“Het past helemaal binnen onze visie op Positieve Gezondheid en persoonsgerichte zorg.”

Directeur-bestuurder Hans Puijk was enthousiast en wilde direct doorpakken. Zo werd GZ Didam hoofdaanvrager van de subsidieregeling van Zorginstituut Nederland. Bij het project zijn ook de zorggroepen DOH, SGE en PoZoB (regio Zuidoost-Brabant) en Syntein (Noordelijke Maasvallei), drie ziekenhuizen en enkele patiënten/ouderenorganisaties betrokken. In november komen de projectteams bij elkaar voor een kickoff-meeting.

Vragenlijst veel breder

Joke Koers is projectleider in Didam. Centraal in de nieuwe aanpak staat de vragenlijst Topics-SF, die inzicht geeft in verschillende levensdomeinen van de kwetsbare oudere. Koers bezoekt deze groep zelf en is erg blij met de vragenlijst. “Hij is veel breder dan de Groninger Frailty Indicator die we nu gebruiken. Met meer open vragen, meer ruimte voor nuancering en meer aandacht voor medische onderwerpen zoals duizeligheid, pijn en mondzorg. En heel belangrijk: meer mogelijkheden om de familie erbij te betrekken.”

De Topics-SF vragenlijst wordt momenteel alleen gebruikt door geriatrische afdelingen in ziekenhuizen. Het kernteam van STERK zal de lijst geschikt maken voor de eerste lijn. “Maar ik verwacht niet dat dit ingewikkeld is, het ziet er nu al compleet uit”, aldus Koers.

Professionals meenemen

Het STERK-project duurt twee jaar. “Het eerste jaar zal vooral in het teken staan van mensen informeren, meenemen en trainen: de huisartsen, praktijkondersteuners ouderenzorg en het ziekenhuis. De transmurale zorg verbeteren is zó belangrijk. In ons geval heeft het Rijnstate ziekenhuis via een positieve intentieverklaring aangegeven dat ze dit met ons willen doen. Nu moet onder andere de digitale verbinding met het ziekenhuis op orde worden gebracht.”

In het tweede jaar, als de methodiek goed ingericht is, kunnen andere groepen aanhaken, verwacht Koers: wijkverpleegkundigen, casemanagers dementie, verpleeghuizen.

Als STERK succesvol ingevoerd is, zullen ouderen (en hun omgeving) zich meer gezien en gehoord voelen, aldus Koers. “En dat leidt tot kwalitatief betere zorg, ook bij een opname in het ziekenhuis. Als het ziekenhuis de vragenlijst raadpleegt, kunnen ze inspelen op wensen en behoeften. Zo kun je een heleboel paniek, onrust en onduidelijkheid voorkomen.”

InEen biedt ondersteuning

Leden van InEen die aan de slag willen met Samen Beslissen, kunnen gebruikmaken van allerlei ondersteuningsvormen. Bijvoorbeeld de handreiking Gezamenlijke besluitvorming. Die beschrijft hoe je met de patiënt persoonlijke doelen benoemt en tot afspraken komt om deze te bereiken.
De volgende InEen-projecten helpen Samen Beslissen ook weer een stapje verder:

  • Ondersteuning van regio-organisaties. Een verbreding van de aanpak om ‘Samen Beslissen’ in praktijken te stimuleren. Momenteel gebeurt dit vooral via scholing (vergroten van competenties), maar dat blijkt niet voldoende. Er moet ook aandacht komen voor de elementen ‘autonomie’ en ‘verbondenheid’. In kennissessies zal onderzocht worden hoe de verbreding vorm kan krijgen. Daarnaast gaat InEen alle opgehaalde kennis delen via kennisdocumenten, podcasts of geluidsfragmenten.
  • Digitalisering. Zorgverleners en patiënten geven aan dat digitale technologie hen zeker kan helpen bij struikelblokken, waaronder gebrek aan tijd. Daarom komt er een routekaart die organisaties helpt bij het maken van keuzes bij de inzet van digitale hulpmiddelen. Er is extra aandacht voor patiënten met beperkte lees- of gezondheidsvaardigheden. Eind 2021 presenteert InEen een actieplan.

Landelijke campagne

Samen beslissen leidt tot meer tevredenheid en zorgt ervoor dat mensen zich beter houden aan de afspraken die zij met hun zorgverlener maken. Daarom is in september de nationale campagne Samen Beslissen gestart, een gezamenlijk initiatief van patiëntenorganisaties en brancheorganisaties uit de medisch-specialistische zorg, de huisartsenzorg, de paramedische zorg en de wijkverpleging. Ook InEen neemt hieraan deel. De campagne richt zich op het stimuleren van samen beslissen bij zorgverleners en patiënten. Beide groepen krijgen tips, handvatten en hulpmiddelen. Dit alles is te vinden op www.begineengoedgesprek.nl.