InEen Benchmark Huisartsenposten 2019

Nederlanders die in de avond, nacht of weekend met spoed huisartsenzorg nodig hebben, nemen contact op met de huisartsenpost. Triagisten maken, zo nodig in afstemming met de dienstdoende huisarts, snel een juiste inschatting van de urgentie van hun zorgvraag. Uit de Benchmark Huisartsenposten 2019 van InEen blijkt dat vragen die minder urgent zijn steeds vaker telefonisch worden afgehandeld. Hierdoor heeft de huisarts meer tijd voor mensen die met spoed huisartsenzorg nodig hebben. Zorgelijk is dat vacatures voor triagisten steeds moeilijker zijn in te vullen.

51 Huisartsendienstenstructuren (HDS’en) met 118 huisartsenposten namen deel aan de benchmark. Hun cijfers laten zien dat ruim 4,3 miljoen mensen in 2019 contact opnamen met de huisartsenpost. Een lichte daling (-0,3%) ten opzichte van 2018. Veel laag-urgente hulpvragen kunnen telefonisch worden afgehandeld. In 2019 steeg het aantal telefonisch afgehandelde contacten met 3,6% naar 1.880.000. Daarmee zet de toename die in 2015 is ingezet verder door. Dit duidt erop dat huisartsenposten steeds beter in staat zijn om laag-urgente vragen te onderscheiden van vragen die meer urgentie hebben en echt gezien moeten worden. Door de coronapandemie is het aantal zorgvragen dat de huisartsenpost op afstand beantwoordt in 2020 verder toegenomen (16,5% volgens de Vektis kostenmonitor 2020 Q3).

Meer uren, minder triagisten

Een goede triage is van levensbelang. De triagist bepaalt, zo nodig in overleg met de regie-arts, de urgentie van de zorgvraag. In 2019 is er sprake van een afname van het aantal triagisten. Deze wordt veroorzaakt door een aantal posten waar beduidend minder triagisten in dienst zijn in 2019. Bij veel andere posten bleef het aantal triagisten op hetzelfde niveau. Een mogelijke verklaring voor de daling van het aantal triagisten is dat zij meer uren zijn gaan werken (2,2% meer dan in 2018). Wat zeker een rol speelt, is dat driekwart van de huisartsenposten moeite heeft met het vinden van triagisten. Zij zetten bijvoorbeeld medisch studenten in om de gaten in het rooster te vullen. De studenten zijn tijdelijk aan de post verbonden, maar tellen wel mee bij de in- en uitstroom.

Taakherschikking

Om huisartsen in de avond-, nacht- en weekendzorg te ontlasten, zetten huisartsenposten vaker verpleegkundig specialisten (VS) en physician assistants (PA) in. In 2019 maakten net als in 2018 30 HDS’en gebruik van deze en andere ‘taakherschikkers’, maar de instroom is groter dan de uitstroom. De opleiding tot VS en PA is een werken-en-leren traject. In 2017 waren er 17 leerplekken. Ondanks corona zijn dat er in 2020 al 79. De verwachting is dat dit de komende jaren verder toeneemt.

Oplossingen

Zowel het verminderen van de ervaren werkdruk op de huisartsenpost als de arbeidsmarktvraagstukken staan hoog op de agenda bij InEen. Samen met de leden en de huisartsenorganisaties LHV, VPH en NHG onderzoekt InEen mogelijke (deel)oplossingen. Bijvoorbeeld door anders te werken, inzet van digitale triage, samenwerking in de acute zorgketen en door te benadrukken dat de huisartsenpost alleen bedoeld is voor zorgvragen die niet tot de volgende werkdag kunnen wachten.

Bekijk voor meer cijfers de online Benchmark Huisartsenposten 2019 of download het benchmarkrapport.