Arbeidsmarktkrapte aanjager van anders (samen)werken

Steeds meer huisartsenpraktijken, huisartsenposten en gezondheidscentra hebben moeite om voldoende personeel of opvolging te vinden. De werkdruk is hoog en het draagvlak onder huisartsen om 24/7 zorg te blijven leveren neemt af. De druk op de arbeidsmarkt is één van de belangrijkste uitdagingen van dit moment en vraagt om disruptieve oplossingen. We moeten anders (samen)werken in de zorg om met een krimpende beroepsbevolking de toenemende zorgvraag aan te kunnen.

De coronapandemie maakt de tekorten in de zorg scherper zichtbaar, maar het is een structureel probleem. Met de beroepsbevolking, krimpt ook het aantal zorgprofessionals. Doordat het aantal ouderen en chronisch zieken toeneemt en het beleid erop gericht is kwetsbare mensen zoveel mogelijk in de eigen omgeving op te vangen, komt dat juist in de eerstelijnszorg hard aan.

Ook andere zorgsectoren kampen met structurele personeelstekorten. Als wij allemaal de strijd aangaan voor het aantrekken van personeel, trekt uiteindelijk iedereen aan het kortste eind. Want als de bezetting in de huisartsenzorg op orde is, kan dat ten koste gaan van de bezetting bij bijvoorbeeld de wijkverpleging of het verpleeghuis. Dan vindt de huisarts geen passende zorg voor zijn patiënten en heeft hij nog steeds een probleem. Het waterbedeffect, noemt Doekle Terpstra, voorzitter van de commissie Werken in de zorg, dat.

De breed gevoelde arbeidsmarktproblematiek biedt ook kansen. Het is een uitstekende voedingsbodem voor vernieuwing, voor het herijken van de manier waarop zorgprofessionals nu en in de toekomst willen werken en voor intensievere samenwerking tussen zorgsectoren en domeinen. Digitalisering die eerder moeizaam tot stand kwam, neemt nu een vlucht. Nieuwe concepten in de huisartsenzorg bieden professionals en patiënten meer mogelijkheden om te werken en te leven op de manier die zij willen.

In verschillende regio’s werken werkgevers in de zorg en opleidingen samen aan structurele oplossingen. We kunnen veel leren van de ervaringen van krimpregio’s, zoals Zeeland en de Achterhoek. Werkgevers en opleiders in de zorg sloegen daar de handen ineen en bedachten creatieve oplossingen om zorgpersoneel op te leiden, aan te trekken en te behouden. Bijvoorbeeld door starters ervaring op te laten doen in verschillende zorgsectoren alvorens zij een keuze maken. Of door zorgprofessionals die bijvoorbeeld de ziekenhuiszorg willen verlaten, de kans te bieden in de huisartsenzorg, ouderenzorg of thuiszorg aan de slag te gaan.

De commissie Werken in de Zorg adviseert de branche- en beroepsorganisaties om ook op landelijk niveau krachten te bundelen en leden te ondersteunen bij het werken vanuit de gezamenlijke maatschappelijke opgave. Natuurlijk zijn er specifieke branchebelangen die we ieder op landelijk niveau willen bepleiten. Maar daarnaast hebben we vooral een groot gezamenlijk belang. InEen roept andere branche- en beroepsorganisaties op om samen te werken aan structurele oplossingen die leiden tot duurzaam toegankelijke zorg. Wil je daarover doorpraten of ideeën delen, mail dan naar a.mosterdijk@ineen.nl.

Anoeska Mosterdijk,
Directeur InEen