18 december 2024 De eerste lijn heeft de grootste uitdagingen
De uitdagingen voor de gezondheidszorg zijn volgens Ilse te Walvaart het grootst in de eerste lijn. Daarom begon ze afgelopen jaar als bestuurder bij NEO Huisartsenzorg.
Onder het motto ‘Hechte Huisartsenzorg’ ontwikkelden InEen, LHV en NHG een gezamenlijke visie op regionale samenwerking. Voor duurzame toekomstbestendige huisartsenzorg is het nodig om als beroepsgroep aanspreekbaar te zijn. Inmiddels zijn er bouwstenen die de visie concretiseren en aangeven wat van een sterke regionale organisatie verwacht mag worden. Alle informatie is samengebracht op hechtehuisartsenzorg.nl. “Samenwerken”, zegt Eugen Zuiderwijk, huisarts en bestuurder van InEen, “is niet meer vrijblijvend, op koepelniveau niet en ook niet in de regio en in de wijk.”
‘Gezamenlijk’ werd vorig jaar benoemd als nieuwe kernwaarde voor het huisartsenvak. Om in de wijken 24/7 de gewenste persoonsgerichte integrale zorg te verlenen moet elke huisarts samenwerken. De druk op de huisarts maakt dat ook samenwerking in een sterke regionale huisartsenorganisatie onmisbaar is geworden om de juiste randvoorwaarden voor de huisartsenzorg te creëren. Denk daarbij aan randvoorwaarden op het gebied van IT, op het gebied van de arbeidsmarkt en uiteraard de financiële kant van de zaak. “Overheid en verzekeraars”, zegt Zuiderwijk, “hebben de wens om zorg steeds vaker regionaal in te kopen, onder meer gebaseerd op het O&I bekostigingsmodel voor versterking van de eerste lijn.” Alleen via samenwerking kan de huisarts als spil van de eerste lijn zichtbaar blijven.
Heugelijk
De teleurstellende contractering van O&I voor 2019 (met ondermaatse investering in een sterke eerste lijn) maakte duidelijk dat de slagkracht van de regio’s zou moeten toenemen. “We zagen grote verschillen in de mate waarin het regio’s lukte om tot een aanspreekbare organisatie te komen”, aldus Zuiderwijk. Tegen deze achtergrond kwam de gezamenlijk visie van InEen, LHV en NHG op Hechte Huisartsenzorg tot stand. Daarin wordt niet voorgeschreven hoe een sterke regio-organisatie eruit moet zien. Vaak ontwikkelt een actieve zorggroep zich dóór samen met per regio verschillende partners, zoals een huisartsenpost of een LHV-kring. Zuiderwijk: “Die verschillen bestaan gewoon. De kern is dat in een regio een aanspreekbare huisartsenorganisatie ontstaat.” Wél formuleerden de drie koepels wat van een regio-organisatie mag worden verwacht. Zes bouwstenen geven aan wat nodig is om een ondersteunende, faciliterende en ook innoverende rol in de regio te spelen. “Dat we als koepels op één lijn zitten”, zegt Zuiderwijk, “is heugelijk. Het is belangrijk om op landelijk niveau het goede voorbeeld van samenwerking te geven. Elke koepel ondersteunt de bouwstenen die op het eigen terrein liggen, maar wel in samenhang.”
Financieel kader
De bouwstenen omvatten de grote thema’s in de zorg: informatiebeleid, arbeidsmarktproblematiek, ontzorging, innovatie & kwaliteitsbeleid. Denk verder aan het maken van een regiovisie en – onder andere gericht op contractering – gemandateerde samenwerkingsafspraken. Als volgende stap willen de drie koepels de bouwstenen koppelen aan een financieel kader. “Alles bij elkaar gaat het ons helpen om dit jaar het beroep op de O&I-financiering veel steviger te onderbouwen”, aldus Zuiderwijk.
Governance
Een belangrijke randvoorwaarde voor het functioneren en welslagen van een regio-organisatie is de governance. Hoe wordt de betrokkenheid van de huisartsen gewaarborgd? Huisartsen, zegt Zuiderwijk, willen geen zorgen hebben over de aantasting van hun professionele autonomie en hechten daarom ook sterk aan organisatorische autonomie. Regio’s kiezen om die reden vaak voor organisaties die op bestuurs- en aandeelhoudersniveau monodisciplinair zijn, dat wil zeggen alleen ingevuld door huisartsen. “Dat borgt het belang van de huisartsen.” Hij gaat verder: “In noordwest Utrecht hebben naast de huisartsen ook de multidisciplinaire samenwerkingsverbanden in de wijken een eigen coöperatie opgericht. Deze coöperatie is medeaandeelhouder in de regio-organisatie RegiozorgNU, zodat bij het maken van regionaal beleid op het hoogste niveau ook het multidisciplinaire perspectief een stem heeft.”
Om de visie en de bouwstenen toegankelijk te maken is de website Hechte Huisartsenzorg gelanceerd. Hier zijn behalve de bouwstenen zelf ook toelichtingen en goede voorbeelden te vinden.