Huisartsenspoedposten sluiten voor een veilige en toegankelijke spoedzorg

“Door onze huisartsenspoedpost in Oldenzaal te sluiten hebben we de acute zorg in onze regio toekomstbestendig gemaakt, hoe gek het ook klinkt.” Aan het woord is Jacqueline Noltes, algemeen directeur van Spoedzorg Huisartsen Twente (SHT). Ook op andere plaatsen in Nederland worden posten gesloten, helemáál of, zoals men in de Duin- en Bollenstreek en Rijnland van plan is, alleen in de nachtelijke uren. De besluiten roepen maatschappelijke onrust op. Toch draaien ze juist om de wens voor de komende jaren een goede, veilige en toegankelijke spoedzorg te garanderen.

In de regio’s tekent zich een beweging af naar grotere spoedposten met een brede dienstverlening. Het volume zorgt ervoor dat de beschikbare huisartsen en triagisten effectiever kunnen worden ingeroosterd. Bovendien maakt het de inzet van andere zorgprofessionals mogelijk, zoals verpleegkundig specialisten. Niet onbelangrijk is de beschikbare diagnostiek die op een post met meer volume beter georganiseerd kan worden. In combinatie met goede regionale ketenafspraken en een goede bereikbaarheid binnen de normen, betekent dit een win-winsituatie: goede, veilige en bereikbare zorg voor mensen met een acute hulpvraag én een voor de zorgprofessionals goed werkbare context om deze zorg te verlenen (aanvaardbare werkdruk en dienstenfrequentie). Een situatie die bovendien inspeelt op het groeiende tekort aan huisartsen en triagisten en vooruitloopt op de houtskoolschets voor de toekomst van de spoedzorg waaraan minister Bruins momenteel werkt.

Meer kwaliteit

In Twente sloot begin januari de kleine huisartsenspoedpost in Oldenzaal. Hoewel er sprake was van een lage werkbelasting per dienst, leidde het grote arbeidsmarkttekort hier tot een hoge dienstenfrequentie (50 diensten per jaar tegen 35 op de andere posten in de regio). Jacqueline Noltes, algemeen directeur Spoedzorg Huisartsen Twente (SHT): “Na stevige discussies met onze huisartsen waren we het erover eens dat we de regio beter kunnen bedienen vanuit de twee grote goed geoutilleerde spoedposten in Enschede en Hengelo. Daar is ondersteunend personeel, voldoende diagnostiek en een dienstapotheek. Aan het afleggen van visites en het rijden van de ambulance verandert niets. De bereikbaarheid voor patiënten blijft ruimschoots binnen de norm. Zo maken we met de sluiting de acute zorg in onze regio kwalitatief beter en toekomstbestendig.”

Veiligheid

Immie Boomgaardt, directeur Huisartsenspoedposten Duin- en Bollenstreek (DDDB) en de samenwerkende huisartsendiensten Rijnland (SHR), benoemt ook de veiligheid. DDDB en SHR hebben het voornemen de locaties in Voorhout en Alphen aan de Rijn te sluiten tijdens de nachtelijke uren. In kaart werd gebracht dat slechts 15% van de totale werkbelasting (telefonische adviezen, consulten én visites) plaats vindt in de nacht. Hoewel het dan dus relatief rustig is op de locaties, is toch een minimale bezetting van twee triagisten en een huisarts per locatie nodig. “Het wordt steeds moeilijker dit te realiseren”, aldus Boomgaardt. “In de avond en het weekend hebben we beide posten nodig om de zorg veilig en bereikbaar te houden. Door de nachtzorg te verplaatsen naar het centraal gelegen Alrijne ziekenhuis in Leiderdorp, naast een SEH en met een dienstapotheek, hebben we in de nacht minder triagisten nodig en kunnen we de zorg beter coördineren. We hebben dan méér triagisten beschikbaar voor de andere openingsuren, waar we ze hard nodig hebben. ”

Positief

In aansluiting op de concept AMvB, die VWS in voorbereiding heeft en waarin eisen worden gesteld aan onder meer het sluiten van huisartsenspoedposten, doorliepen Noltes en Boomgaardt een langdurig en intensief beslistraject. Andere oplossingen en mogelijkheden zijn onderzocht, overlegd is met ketenpartners en patiëntenorganisaties en de gemeentes. VWS is geïnformeerd. Met brieven op naam, folders, animaties voor wachtkamerschermen en berichten in de lokale media is alles op alles gezet om het publiek te informeren. Noltes: “Op verzoek van VWS hebben we onze inwoners zelfs nog de kans gegeven om in een persoonlijk gesprek met een huisarts te praten over de sluiting. Daar is minimaal gebruik van gemaakt.” Haar eerste cijfers zijn positief. “Op de posten in Hengelo en Enschede is het drukker geworden, vooral in Hengelo, maar dat kunnen we nu dus opvangen met meer huisartsen. De röntgenlaborant die oproepbaar was, wordt inmiddels standaard ingezet. De ambulance rijdt als anders, zelfs iets minder dan vorig jaar om deze tijd.”

Proactief

Boomgaardt: “Goede voorbereiding is alles. Zodra het bericht in de kranten staat en gaat rondzingen komen er vragen. Dat zo’n besluit onrust veroorzaakt is natuurlijk begrijpelijk. Wij hebben daarom onze externe communicatie vooral gericht op toegankelijkheid en bereikbaarheid, want dat is uiteindelijk wat mensen bezig houdt. Op aanraden van Jacqueline Noltes zijn we heel proactief geweest in het toesturen van informatie, bijvoorbeeld aan de Tweede Kamer.” Noltes: “Dat raad ik iedereen aan die in hiermee te maken krijgt: het is belangrijk de communicatie naar buiten goed in eigen hand houden, zodat je de boodschap zorgvuldig en precies kunt brengen.”